Mai Châu thuộc tỉnh Hòa Bình cũ và mới sáp nhập ngày 1/7/2025 lấy tên tỉnh Phú Thọ. Đây là điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích khám phá vẻ đẹp thiên nhiên và văn hóa Tây Bắc. Không chỉ có những thửa ruộng bậc thang vàng óng mùa gặt, những bản làng yên bình với nếp nhà sàn truyền thống, nơi đây còn níu chân du khách bằng nền ẩm thực đặc sắc mang đậm hơi thở núi rừng. Ẩm thực nơi đây được chế biến từ những nguyên liệu dân dã, tươi ngon, kết hợp cùng bí quyết nấu nướng độc đáo của người dân tộc Thái, tạo nên hương vị rất riêng mà khó nơi nào có được.
Nếu có dịp đến đây du lịch, bạn nhất định phải thử ít nhất một lần top 5 món ăn ngon nên thử khi đến Mai Châu dưới đây – những đặc sản vừa ngon miệng, vừa chứa đựng câu chuyện văn hóa truyền thống của vùng đất này.
Nhộng ong rừng xào măng chua
Nhộng ong rừng từ lâu đã trở thành một đặc sản quý hiếm ở Mai Châu. Vào mùa ong làm tổ, người dân trong bản thường trèo lên những vách núi cao hoặc vào rừng sâu để tìm tổ ong, lấy nhộng về chế biến. Nhộng ong tươi có màu trắng ngà, béo ngậy, giàu dinh dưỡng, đặc biệt là đạm và chất béo tự nhiên. Khi chế biến, nhộng ong được rửa sạch, phi thơm với hành, mỡ rồi xào nhanh tay cùng măng chua rừng. Vị béo bùi của nhộng hòa quyện với vị chua thanh, hơi giòn của măng, thêm chút cay nồng của ớt, tạo nên hương vị hài hòa và kích thích vị giác. Món ăn này thường chỉ có theo mùa ong, vì vậy không phải lúc nào du khách cũng may mắn được thưởng thức. Đối với đồng bào Thái, nhộng ong xào măng không chỉ là món ngon mà còn thể hiện sự gắn bó với rừng núi – nơi ban tặng cho họ nguồn thực phẩm quý giá.
Thịt trâu nấu lá lồm
Thịt trâu là nguyên liệu phổ biến trong bữa ăn của người Thái ở Mai Châu. Trong đó, thịt trâu nấu lá lồm được coi là món ăn đặc trưng, chứa đựng cả sự sáng tạo và tinh tế trong ẩm thực. Lá lồm là loại lá rừng có vị chua nhẹ, thơm mát, thường được hái về giã nhỏ để nấu cùng thịt trâu. Thịt trâu sau khi thui vàng lớp da bên ngoài để tạo mùi thơm, sẽ được chặt miếng vừa ăn, đem hầm cùng lá lồm và các loại gia vị như sả, gừng, mắc khén. Khi nấu chín, thịt mềm ngọt, thấm vị, còn nước canh thì chua dịu, thanh mát, rất dễ ăn. Người dân địa phương thường dùng món này trong những bữa tiệc quan trọng, tiếp đãi khách quý. Với du khách, đây là một trải nghiệm ẩm thực thú vị bởi hương vị chua lạ miệng, vừa kích thích tiêu hóa, vừa mang lại cảm giác ấm bụng trong không khí se lạnh của núi rừng Tây Bắc.
Xôi nếp nương
Nếu đã thử cơm lam, bạn chắc chắn cũng nên nếm qua xôi nếp nương – món ăn dường như hiện diện trong mọi bữa cơm quan trọng của người dân Mai Châu. Gạo nếp nương được canh tác trên những thửa ruộng bậc thang cao, hấp thụ sương núi và nắng gió nên hạt gạo tròn, trắng, thơm và rất dẻo. Xôi nếp nương được đồ trong chõ gỗ truyền thống, nhờ đó giữ được trọn vẹn hương vị tự nhiên. Hạt xôi dẻo nhưng không nát, khi ăn có độ ngọt bùi đặc trưng mà các loại nếp khác khó sánh bằng. Người dân Mai Châu thường ăn xôi kèm với thịt lợn bản nướng, cá suối nướng hay rau rừng luộc chấm chẳm chéo – một loại nước chấm đặc sản của dân tộc Thái. Trong những dịp lễ hội, xôi nếp nương còn được nhuộm màu tự nhiên từ lá rừng, tạo thành những đĩa xôi ngũ sắc rực rỡ, tượng trưng cho sự no đủ, đoàn kết và hạnh phúc.
Cơm lam Mai Châu
Cơm lam có lẽ là món ăn quen thuộc nhất khi nhắc đến Mai Châu. Đây là món ăn gắn bó lâu đời với người dân tộc Thái, vừa đơn giản, vừa giàu ý nghĩa. Người ta chọn loại gạo nếp nương hạt tròn, chắc mẩy, vo sạch rồi cho vào ống nứa non cùng một chút nước suối tinh khiết. Hai đầu ống được nút bằng lá chuối xanh, sau đó đem nướng trên than hồng cho đến khi vỏ nứa cháy xém và tỏa mùi thơm đặc trưng. Cơm chín có độ dẻo mềm vừa phải, thơm mùi nếp nương và thoang thoảng hương tre nứa. Thưởng thức cơm lam thường phải chẻ đôi ống nứa, tách từng miếng cơm trắng tinh, ăn kèm với muối vừng, thịt lợn nướng hoặc gà đồi. Đây không chỉ là món ăn ngon mà còn là biểu tượng của sự gắn bó giữa con người và thiên nhiên, là cách mà người dân tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có để tạo nên một nét ẩm thực độc đáo.
Mẹt cỗ lá dân tộc
Nhắc đến ẩm thực Mai Châu mà bỏ qua mẹt cỗ lá thì quả thật là thiếu sót. Đây là món ăn hội tụ đầy đủ tinh hoa ẩm thực của đồng bào Thái. Thay vì đựng thức ăn trong bát đĩa, người ta bày tất cả lên một chiếc mẹt lớn lót bằng lá rừng xanh. Một mẹt cỗ thường có đầy đủ các món: thịt lợn bản nướng, gà đồi hấp, cá suối chiên giòn, ốc núi hấp sả, rau rừng đồ, cơm lam, xôi nếp nương… Tất cả được sắp xếp hài hòa, vừa đẹp mắt vừa ngon miệng. Điểm đặc biệt của mẹt cỗ lá không chỉ ở hương vị các món ăn mà còn ở cách thưởng thức. Du khách sẽ cùng ngồi quây quần bên nhau, dùng tay bốc ăn theo đúng phong tục truyền thống của người Thái. Đây là trải nghiệm mang tính cộng đồng, thể hiện sự gắn kết, thân tình và lòng hiếu khách. Với nhiều người, chỉ cần một lần thưởng thức mẹt cỗ lá cùng chén rượu cần thơm nồng, họ đã cảm nhận được trọn vẹn cái hồn của Mai Châu – vừa mộc mạc, vừa đậm đà bản sắc văn hóa.
Với sự sáng tạo và kết hợp nguyên liệu hài hòa từ thiên nhiên mà ẩm thực tại khu du lịch Mai Châu luôn cuốn hút du khách. Từ những món ăn dân dã như cơm lam, xôi nếp, cho đến những đặc sản công phu như thịt trâu nấu lá lồm hay mẹt cỗ lá, tất cả đều mang trong mình hơi thở của núi rừng và tình cảm chân thành của người dân nơi đây. Vì vậy, đừng quên dành thời gian khám phá top 5 món ăn ngon nên thử khi đến Mai Châu. Bởi đó không chỉ là bữa ăn, mà còn là một hành trình trải nghiệm văn hóa, để bạn hiểu hơn và yêu hơn mảnh đất Tây Bắc bình dị nhưng đầy quyến rũ.
